کیست تخمدان چیست ؟

کیست های تخمدانی به بیان ساده به انواع خوش خیم و بدخیم و حد واسط تقسیم بندی میشوند. کیست ها و توده های بدخیم تخمدان میتوانند هیچ علامتی نداشته باشند و یا علائم خود را به صورت درد شکم مبهم – لک بینی مداوم – اختلالات گوارشی و در موارد پیشرفته تر به صورت کاهش وزن و بزرگی شکم خود را نشان دهند. توده های بدخیم تخمدان معمولا با سونوگرافی و آزمایشات خونی خاص تشخیص داده میشوند. این توده ها نسبت به کیست ها و توده های خوش خیم، نمای سونوگرافی پیچیده تر و مشخصی دارند.

کیست های خوش خیم تخمدان:

انواع فولیکولار، لوتئال، آدنومهای خوش خیم و درموئیدها هستند.

کیست فولیکولار:

بسیار شایع است . در کیست تخمدان فولیکولار معمولا درد های پراکنده زیر شکم، از خفیف تا متوسط وجود دارد و با اختلال در پریود همراه اند. از سایز 3 سانتی متر یا بالاتر متغیر هستند و در سونوگرافی مایع داخل کیست مشخص است. و جزء سالید ندارد. پارگی کیست فولیکولار میتواند اتفاق بیفتد و معمولا با استراحت و تحت نظر گرفتن و مصرف دارو بهتر میشود. حتما آزمایشات هورمونی از جمله تیروئید برای بیمار باید انجام شود.

کیست لوتئال :

این کیست هم خوش خیم هستند و در مرحله لوتئال سیکل قاعدگی تشکیل میشوند و معمولا در مرحله لوتئال چون رگهای خونی وجود دارد پارگی این کسیت ها محتمل تر بوده، میتواند باعث خون ریزی داخل شکمی شوند. در بیشتر موارد این خون ریزی داخل شکم خود به خود محدود میشود. ولی در مواردی نیاز به بستری و تحت نظر گرفتن بیمار میشود و گاهی در صورت ادامه خون ریزی از کیست، جراحی نیاز است. برای بررسی این کیست از آزمایشات هورمونی و سونوگرافی استفاده میشود.

به طور کلی در مورد جلو گیری از تشکیل کیست های لوتئال و فولیکولار توصیه میشود: وزن در صورت بالا بودن نرمال شود، اختلالات هورمونی از جمله تیروئید درمان شوند، از مصرف مواد غذایی پر چرب و پر کربوهیدرات پرهیز شود، ورزش منظم و روزانه فراموش نشود.

آدنومهای تخمدانی :

در انواع خوش خیم که عبارتند از سیست آدنوم سروز و سیست آدنوم موسین معمولا پاسخ به درمان دارویی وجود ندارد.

سیست آدنوم سروز: میتوانند با بزرگ شدن شکم و درد های مختصر زیر شکم خود را نشان دهند آزمایشات تومور مارکر معمولا نرمالند و در سونوگرافی نمای مشخص دارند و میتوانند به ابعاد حدود 10 سانتی متر هم برسند نیاز به جراحی وجود دارد. حین عمل با آزمایش Frozen section تشخیص اولیه داده میشود.

سیست آدنوم موسین: از نظر علائم مثل سیست آدنوم سروز است ولی میتواند ابعاد کیست بسیار بزرگ تر شود و کاملا شکم برجسته گردد. تومور مارکر معمولا نرمال است و نیاز به جراحی دارند. حین عمل با آزمایش Frozen section تشخیص اولیه داده میشود، گاهی نیاز به برداشتن آپاندیس همراه با این کیست ها میشود در جراحی این دو کیست تخمدان ها حفظ میگردد و فقط کیست برداشته میشود.

کیست درموئید تخمدان:

کیست های درموئید تخمدان دو نوع هستند: بالغ ( mature teratoma) – نابالغ ( immature teratoma)
نوع بالغ شیوع بسیار بیشتری دارد و همیشه خوش خیم است و منشا کیست درموئید بالغ از سه لایه جنینی آندودرم، اکتودرم و مزودرم است و حاوی عناصر بالغ ناشی از این سه لایه مثل: استخوان،چربی، مو، دندان که داخل کیست تجمع میابد. در سایز های مختلف دیده میشود. اگر محتوای چربی کیست بالا باشد میتواند سبب تورشن یا پیچ خوردگی کیست شود که با درد شکم و تهوع و استفراغ خود را نشان میدهد. جراحی به روش باز یا لاپاراسکوپی انجام میشود. در حین عمل معمولا فقط کیست برداشته میشود و تخمدان ها حفظ میگردد. کیست های درموئید نابالغ حاوی عناصر نابالغ از سه لایه جنینی میباشند. ریسک بدخیمی در موارد نابالغ بالاتر است نیاز به جراحی و بررسی کامل دارد.